De schatten van de zolder van De Volder: popcorn ploft in de schaduw van de dood.
De zolder boven de Abat-jour aan de Oudburg in Gent was een werkplaats én een theater voor Ceremonia, door plastisch kunstenaar en allround theaterman Eric De Volder (1946-2010) niet zonder ironie omschreven als Theater van de Niets of Kunst is Modder (K.I.M). Die dubbelbodem-achtige benamingen wezen er op dat in een werkproces een kunstenaar, een speler, eerst alles op zij moet kunnen zetten vooraleer aan iets nieuws te beginnen. Hij/zij moet eerst tot een nulpunt, een ‘niets’ komen. De Volder werkte los van wat aangeleerd of ervaren was maar liep altijd met gespitste oren en scherpziende blik in de wereld rond. Op die manier verzamelde hij heel wat, zowel in gedachten als in tastbare materialen die hij onder meer opviste op een rommelmarkt en die hem inspireerden voor een eigen stijl en taal.
In een aantal ontmoetingen, soms ‘stages’, met de Poolse regisseur en pedagoog Jerzy Grotowski (1933-1999), ondervond hij het belang van de aandacht voor details, door zich voortdurend af te vragen wat er werkelijk van belang is van het gene gezegd en getoond wordt. Er hoeven niet meer woorden of handelingen te zijn dan nodig. Duidelijk in wat De Volder maakte was ook zijn talent als plastisch kunstenaar. Hij schetste geregeld tijdens de repetities de personages of details van de ruimte. Dat was zijn manier van notities nemen, die vaak resulteerde in het scheppen van bepaalde gelaatstrekken en suggestieve houdingen en in een gevarieerd en ongewoon gebruik van de stem. Ingrediënten uit het figurentheater en maskerades, mime, beweging en ritmes, gaf hij nieuwe functies.
Na zijn onverwacht overlijden thuis in zijn slaap, in de nacht na de première van Frans Woyzeck (Georg Büchner) in zijn
regie in het NTG, op 28 november 2010, was de verslagenheid bijzonder groot maar ook de belofte hem niet te vergeten. Met De vrouwen van de zolder wordt daar nu aan tegemoet gekomen. Actrice Ineke Nijssen, éen van de vroege medewerkers van De Volder, heeft herinneringen en materiaal van de zolder gehaald en met Yahya terryn, regisseur, en acteur Gilles De Schryver van Het K.I.P, waarmee het vroegere Ceremonia nu al een tijd mee is gefuseerd, werd een bijzonder sterke voorstelling gerealiseerd. Daarin komt niet enkel de artistieke bezieling van De Volder weer tot leven. Er is de eigen inbreng van Het K.I.P. die subtiel en fris de stellingen van de te vroeg gestorven vernieuwer De Volder, verrassend exploreert en versterkt.
Nijssen en De Schryver zijn een moeder en een zoon (van een vader als toreador in het verre Spanje), maar ze zijn ook perverse huisbaas en misbruikte huurster. Ze zijn bij momenten twee trieste clowns, het gezicht picturaal opgesmukt in de triestheid van armoede en uitbuiting met als magere troost de warmte van een campingvuurtje waarop de maïs ploft in de schaduw van de dood. Ze zijn letterlijk en figuurlijk soms groot, soms klein, De Schryver opeens op hoge toneellaarzen, Nijssen verkrampt voorovergebogen. Het figuurlijke en het realistische, de fantasie en de speeldrift flitsten in en door elkaar. Is het leven een spel dat begint als een poging tot toenadering, liefde en intimiteit, en eindigt als een circustruc? De vrouwen van de zolder laat de vragen open. Het verhaal is niet af. De voorstelling laat niet los.
Info: www.hetkip.be
