Wie is bang Theatertoekomst in vraag gesteld?
Het tweede seizoen van NTGent onder de leiding van Milo Rau staat in het teken van ’the family of man’ met als mogelijke top: Familie, waarin An Miller en Filip Peeters samen met hun kinderen een bestaand gezin en hun hedendaagse ervaringen zullen naspelen. In Wie is bang van Tom Lanoye (een coproductie met Theater Zeelandia, Nederland) waarmee het seizoen al is ingezet, komt de relatie man-vrouw-kind en deze tussen mensen van een jongere generatie eveneens aan bod zoals in het alom gekende Wie is bang voor Virginia Woolf ? (1962) van Edward Albee (1928-2016), maar Lanoye zet dit thema in het licht van theater maken met in het achterhoofd de visie van Milo Rau: ‘create your own classics’.
In een gesprek met dramaturg Alex Mallems, afgedrukt in de mooie programmabrochure van NTGent, beklemtoont Tom Lanoye dat een schrijver kan leren van de ‘klassieken’, omdat het zonder kennis van wat vooraf is geschreven en gespeeld, onmogelijk is aan vernieuwing te doen. Hij verwijst ook, en niet zonder trots, naar de bewerkingen die hij in het verleden van ‘klassiekers’ heeft gemaakt, zoals Ten Oorlog, de koningsdrama’s van Shakespeare, voor de toenmalige Blauwe Maandag Cie. Ook de contacten die hij heeft kunnen onderhouden met acteurs en actrices en later met dramaturgen en regisseurs, hebben Lanoye er toe aangezet om nu in Albees stuk op een enigszins eigenzinnige manier een metafoor van het theater te zien als een middel om een paar hete hangijzers aan te grijpen.
We maken de slotfase mee van een toneelvoorstelling: het applaus en het groeten van de spelers, een mager applaus en twee spelers die met mekaar overhoop blijken te liggen. Ze vormen een koppel aan elkaar verplicht toneel te spelen. De acteur (Han Kerckhoffs) breekt, almaar minder zeggend, beetje bij beetje de enscenering af, haalt doeken neer, verplaatst stoelen. De actrice (Els Dottermans) scheldt en kwettert voortdurend met een (te) hoge stem. Toneel spelen is voor hen een soort dwangarbeid geworden. Ze vormen zogezegd een paar en het theater is hun nog ongeboren kind. Ze voelen zich niet in hun sas al kunnen ze elkaar en het theater niet missen. Zien ze het einde van een carrière aankomen? Zelfs het nieuwsgierig naderbij komen van een jonge actrice (Dilan Yurdakal) en dito acteur (Tarikh Janssen) kunnen de twistgesprekken nauwelijks temperen.
Het is duidelijk dat Lanoye, daarin gesteund door regisseur Koen De Sutter en andere medewerkers, er op wil wijzen dat theater te maken heeft met een nooit aflatend ondersteunend enthousiasme zowel van de makers als van een publiek en dat de buitenwereld (media, politici, consumptiedrang) daar niet van wakker ligt. Naar de vorm wordt de handeling van Wie is bang echter te lang uitgesponnen, wat op duur aanleiding geeft tot een clichématig verloop. Gelukkig wordt de voorstelling gedragen door zeer bekwame spelers waarbij de jonge voor de oudere niet onderdoen.
Info: www.ntgent.be
