The Duck Variations (David Mamet). Hoeveel eend is een mens?

Na Een trooster, verleden jaar, was het duidelijk dat Daan Hugaert met zijn eigen vzw De grote foulée, zou doorgaan en een nieuwe productie wou opzetten. Een trooster zou eigenlijk nog een seizoen kunnen meegaan, maar daar is Hugaert al met The Duck Variations, een gesprek tussen twee mensen, twee mannen in dit geval (maar het zouden ook vrouwen kunnen zijn, of een man en een vrouw). Ogenschijnlijk gaat het in essentie over eenden, omdat dit nu precies de vogelsoort is die ze dagelijks boven hun hoofd zien. De Amerikaan David Mamet (1947) die de tekst schreef, oogstte in de jaren zeventig en daarna wereldwijd veel succes met zijn toneel, maar hij is nu eigenlijk vooral bekend als een scenarioschrijver en filmregisseur, die al enkele keren een belangrijke nominatie kreeg.

The Duck Variations, vertaald door Daan Hugaert en door hem en Dirk Buyse al in 1987 gespeeld onder de titel Variaties omtrent eend, biedt een gegeven waar je vele kanten mee uit kan en dat maakt de voorstelling dan ook zowel voor de spelers als voor de toeschouwers zo boeiend. Vanuit niets vertrekken en de lichtheid van het menselijk bestaan een gewicht geven, je moet het maar aandurven. Dat is het waar Daan Hugaert en Marc Stroobants in een actuele versie en in een regie van Mieke Laureys, die ook Een trooster regisseerde, voortreffelijk in slagen. Waar in 1987 nog met een drietal muzikanten live voor een klankdecor werd gezorgd, put men nu uit een bestaand muziekrepertoire om overgangen van de ene conversatie naar de andere te maken. Dit maakt het ook mogelijk een dansje te proberen waardoor de confrontatie van de beide spelers nog aan lichtheid wint.

Het is al van bij het begin duidelijk dat we met twee verschillende figuren te maken hebben, figuren die niet direct verwijzen naar volkse typetjes of uitgesproken karakters, maar tijdloos en van een onbepaalde komaf zijn en gewoon samen één geheel vormen, één mens die mijmert over de zin van zijn bestaan. Waar Daan Hugaert eerder een ongelovige, kritische en een ietwat clowneske houding aanneemt is Marc Stroobants de zekerheid zelve, een praatvaar die zijn tegenspeler voortdurend over de streep wil halen om de eend in de mens boven te halen: het utopisch verlangen te kunnen vliegen en vluchten, weg te trekken in een onbegrensd heelal, en zodoende zich te bevrijden. Natuurlijk zijn er ook gevaren. De eend wordt bedreigd door de blauwe reiger of door een jager die zomaar een eend neerknalt. Zo is ook een mens een bedreigd wezen en zijn mens en natuur zelf niet altijd een waarborg voor een veilige vlucht of een beschermd nest. Zoals de spelers één mens tonen, zo vormen de mensheid en de natuur eveneens een eenheid, die al te dikwijls door de mens verkeerd begrepen wordt.

Voor Hugaert en Stroobants is de wereld een hellend vlak (een mobiel scène-beeld van Babs Geens, & Mieke

Laureys). Het maakt het lopen iets moeilijker maar het geeft uitzicht op wat er verder te zien en te bereiken is. De spelers zijn de duwende  en stuwende krachten die hun wereld letterlijk draaiend houden. Meteen een mooie illustratie van hoe de beide spelers van een steekspel van woorden een symbool van samenwerking maken en voorts alle kansen grijpen om mogelijke verschillen in leeftijd of ervaring tussen hun beiden, uit te vlakken.

Hugaert en Stroobants zijn aan elkaar gewaagd. De lichtheid van de tekst krijgt in hun zegging en handeling een meer dan gewone betekenis. Subtiel en pittig, levendig en gevarieerd met helemaal op het einde een veelzeggend, poëtisch en ontroerend beeld waarin ze eensgezind de samenleving tussen aarde en lucht in haar vele verbale betekenissen aanvaarden terwijl ze de eendendons van tussen hun hemd en huid halen en dicht naast mekaar onder de dwarrelende sneeuw ervan, worden uitgelicht.

Info: www.thassos.be  en www.daanhugaert.be